COPD associëren we met hoesten en kortademigheid. Maar mensen met COPD hebben ook meer pijn dan mensen zonder COPD. Pijn komt het meest voor bij matig-ernstige COPD en is gerelateerd aan comorbiditeit en voedingstoestand.
Nederlandse onderzoekers maakten een overzicht van de literatuur over pijn bij COPD. Zij betrokken hier alle soorten onderzoek in over alle ernststadia van COPD. Zij vonden 39 geschikte, gepubliceerde onderzoeken over pijn. 14 studies richtten zich op pijn en symptoomlast bij patiënten met COPD en 25 studies richtten zich op levenskwaliteit met behulp van een vragenlijst.
Hierin rapporteerde 32 tot 60% van de patiënten met COPD dat zij pijn hadden, vaker dus dan de algemene bevolking. De ernst van de pijn hing niet samen met de ernst van de spirometrische luchtwegobstructie. Wel was pijn gerelateerd aan comorbiditeit, slechtere voedingstoestand en andere klachten zoals slapeloosheid, kortademigheid, angst en depressie. Ook viel op dat pijn vaker voorkwam bij matig-ernstige COPD dan bij ernstige en zeer ernstige COPD. Dit laatste werd waarschijnlijk veroorzaakt door de selectie van de patiënten in de onderzoeken. Mogelijk doen mensen met ernstige COPD die er echt slecht aan toe zijn en veel comorbiditeit hebben niet mee aan onderzoeken.
Pijnbestrijding
Geen van de geïncludeerde onderzoeken was gericht op het onderzoeken van het effect van een specifieke interventie op pijn bij patiënten met COPD. Bentsen meldde dat 49% van de deelnemers met pijn een behandeling met pijnstillers kreeg en 16% fysiotherapie. Bovendien,als de symptomen werden behandeld, rapporteerden patiënten slechts matige tevredenheid over de symptoombehandeling.
Volgens de site copd.net heeft de pijnbestrijding wel een gunstig effect maar patiënten lijken onvoldoend behandeld te worden. In het onderzoek van Janssen meldde slechts 39% het gebruik van pijnstillers, terwijl 82,1% pijn had. Een theorie hier is dat COPD-patiënten kunnen zwijgen over hun symptomen, inclusief pijn, omdat ze het gewoon leren verdragen, of omdat ze geloven dat er niets aan kan worden gedaan. Pijn verstoort de slaap, wat kan leiden tot angst en depressie. Pijn maakt het moeilijk om actief te blijven, wat in spierzwakte resulteert. Deze combinatie kan leiden tot een verhoogd gevoel van kortademigheid. De oorzaak van pijn gerelateerd aan COPD blijkt moeilijk vast te stellen.
Via verschillende mechanismen zou COPD tot pijn kunnen leiden: bronchiale spasmen maken de ademhaling moeilijk en pijnlijk, hoestbuien kunnen spierspanning in de borst en de rug veroorzaken. Wanneer de longen meer ruimte innemen omdat lucht niet goed kan worden uitgeademd kunnen spijsverteringsstoornissen ontstaan -opgeblazen gevoel en reflux. De ontsteking kan ook littekens van de pleura veroorzaken en als de longen te gezwollen zijn rekt het membraan uit, dat zijn elasticiteit verliest, wat kan pinreceptoren activeren. Door systemische inflammatie kan neuropathische pijn ontstaan. Maar ook spieratrofie en osteoporose, die vooral bij ernstige COPD een rol spelen, kunnen pijn veroorzaken. Osteoporose komt veel voor bij de COPD-gemeenschap en kan arm-, been-, heup- of zelfs rugpijn veroorzaken. Hulpspieren worden gebruikt om de normale spieren bij het inademen te ondersteunen. Chronisch gebruik van deze spieren kan er dus voor zorgen dat ze pijnlijk worden. Hoofdpijn kan het gevolg zijn van sinusitis of angst. Sinusitis wordt soms geassocieerd met hoofdpijn en pijn op de borst. Een juiste diagnose en behandeling van de onderliggende oorzaak van de pijn kan dus ook helpen.
Bron: Pascale Pierard • MediQuality