Artrose is wereldwijd een van de belangrijkste oorzaken van chronische pijn en functionele beperkingen. De meeste beschikbare therapieën, zoals NSAID, verminderen de pijn maar gaan gepaard met bijwerkingen en mogen niet langdurig gebruikt worden. Embolisatie van de knieslagader (GAE) kan soelaas brengen.
Artrose in de knie werd lang beschouwd als pure slijtage van het kraakbeen mais nu weten we dat ze het hele gewricht, dus ook bot, kapsel en binnenbekleding, aantast. Door het ontstekingsproces maakt het lichaam nieuwe bloedvaatjes, die de ontsteking voeden. Naast hen ontstaan ook nieuwe zenuwtakjes, die pijn veroorzaken. Het blokkeren van deze nieuwe vaten werd bedacht door Japanse wetenschappers onder leiding van Dr. Okuno in 2012.
Bij GAE wordt onder plaatselijke verdoving een katheter in de dijbeenslagader in de liesstreek genavigeerd onder beeldbegeleiding naar de kniegewrichtsslagaders, die een netwerk vormen rond het kniegewricht. Een embolisch middel wordt in de aangetaste takken geïnjecteerd om de bloedstroom te blokkeren. Embolisatie van deze bloedvaten helpt de cyclus van ontsteking, kraakbeenvernietiging en sensorische zenuwgroei te onderbreken die kenmerkend is voor artrose. De minimaal invasieve ingreep laat bijna geen litteken en vergt geen revalidatie.
12 jaar daarna hebben wetenschappers van Charité-Universitätsmedizin Berlijn de resultaten van een retrospectieve analyse over de GAE gepresenteerd, tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Radiological Society of North America.
Als conservatieve behandelmethoden, zoals medicatie en fysiotherapie, niet langer voldoende verlichting bieden, is gewrichtsvervanging vaak een optie. “Met miljoenen mensen die getroffen zijn door gonartrose, vooral in een vergrijzende bevolking, is het van cruciaal belang om effectieve en minimaal invasieve behandelingen te vinden”, benadrukte Florian Nima Fleckenstein, interventieradioloog bij Charité – Universitätsklinikum Berlijn.
Fleckenstein en zijn collega’s evalueerden gegevens van 167 mensen (40 tot 90 jaar, gemiddeld 69 jaar) met 246 GAE, die plaatsvonden in de Charité. Hiervan had 12% graad 2 gonartrose, 41% had graad 3 en 47% had graad 4 gonartrose. Ze reageerden ook niet meer voldoende op conservatieve benaderingen.
De effectiviteit van de procedure werd bepaald met behulp van een Visual Analogue Scale (VAS) en de Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) – gestandaardiseerde methoden om pijnintensiteit en kwaliteit van leven te bepalen. Metingen werden uitgevoerd aan het begin van de studie en dan 3, 6 en 12 maanden na GAE.
De GAE was in alle gevallen technisch succesvol. Daarna ervoer 18% van de behandelde personen tijdelijke lichte huidverkleuring en voorbijgaande milde kniepijn. Ernstige complicaties deden zich niet voor.
Na 6 maanden verbeterde de KOOS Quality of Life Index met 87%, de mediane uitgangswaarden waren 57 (van de mogelijke 100). Hetzelfde gold voor de pijnintensiteit beoordeeld met behulp van VAS, die met 71% verbeterde. Hier was de mediane uitgangswaarde 7 (van de mogelijke 10).
Het onderzoek bewijst dus dat GAE een veilige en effectieve behandelingsoptie is om gonartrose-gerelateerde symptomen te verminderen die niet langer reageren op conservatieve therapie.
De waargenomen voordelen blijven ook op de lange termijn behouden, vooral voor mensen die geen succes hebben gehad met andere behandelingen zoals fysiotherapie of pijnstillers, benadrukte Fleckenstein. “Deze procedure zou mogelijk een nieuw leven kunnen bieden voor veel patiënten die lijden aan slopende pijn en mobiliteitsproblemen veroorzaakt door artrose.” Volgens andere cijfers rapporteert 79,8% van de patiënten een verlichting van de pijn en een verbetering van de kniefunctie ook na 3 jaar.
GAE is echter ook effectief in de vroege stadia van knieartrose, aldus de onderzoekers. Zo vroeg mogelijk ingrijpen kan de progressie van de ziekte vertragen of zelfs voorkomen, waardoor er minder behoefte is aan meer invasieve behandelingen, zoals chirurgie.
In een grotere en meer diverse patiëntenpopulatie met degeneratieve gewrichtsaandoeningen wil de werkgroep het potentieel van de procedure verder verkennen om de mogelijke toepassingen ervan voor een bredere toepassing te testen.
Bron: Pascale Pierard • MediQuality