Fibromyalgie, een chronisch pijnsyndroom, wordt nog steeds slecht begrepen. Recent onderzoek wijst op een verband tussen de darmflora en de ziekte, wat de weg vrijmaakt voor innovatieve behandelmethoden, zoals fecale transplantatie.
Fibromyalgie is een chronisch pijnsyndroom dat wordt gekenmerkt door diffuse pijn, aanhoudende vermoeidheid, slaapstoornissen, cognitieve problemen, spijsverteringsstoornissen en frequente depressies. Het zou 2 tot 4 % van de wereldbevolking treffen, voornamelijk vrouwen (1).
Ondanks de prevalentie ervan, zijn de oorzaken nog steeds niet goed begrepen, aangezien de aandoening optreedt zonder dat er sprake is van een duidelijk trauma, ziekte of onderliggende pathologie. De huidige behandelingen zijn weinig effectief, wat ertoe bijdraagt dat fibromyalgie een grote uitdaging vormt voor de hedendaagse geneeskunde.
Sinds enkele jaren wijst onderzoek erop dat de darmmicrobiota – het geheel van micro-organismen die in onze darmen leven – een sleutelrol zou kunnen spelen bij fibromyalgie. De samenstelling van de microbiota van fibromyalgiepatiënten verschilt namelijk van die van gezonde mensen, met name door de aanwezigheid van een twintigtal bacteriesoorten in abnormale hoeveelheden (2).
Fibromyalgie overplanten naar muizen
Het prestigieuze tijdschrift Nature berichtte onlangs over een belangrijke doorbraak van onderzoekers van de McGill-universiteit (Montréal, Canada) na de transplantatie van darmmicrobiota van fibromyalgiepatiënten naar vrouwelijke muizen die geen ziektekiemen droegen en in een steriele omgeving waren grootgebracht (3).
Dezelfde procedure werd uitgevoerd met ontlasting van controledonoren (zonder fibromyalgie). Het resultaat was dat de muizen die de darmflora (muizen-FM+) van fibromyalgiepatiënten hadden gekregen, na vier weken een overgevoeligheid voor pijn ontwikkelden, een centraal symptoom van de ziekte bij mensen, zonder cognitieve, geheugen-, angst- of depressieve bijwerkingen.
Na vier maanden constateerden de onderzoekers echter dat dezelfde muizen positief reageerden op specifieke depressietests. De darmmicrobiota van fibromyalgiepatiënten zou dus vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken in een gezond organisme.
Door het experiment om te draaien, behandelden de onderzoekers de muizen met een cocktail van antibiotica (ampicilline, gentamicine, metronidazol, neomycine en vancomycine) om de pathologische flora te elimineren, waarna ze een gezonde microbiota transplanteerden. Deze ingrepen leidden tot een vermindering van de pijngevoeligheid, wat suggereert dat het herstel van een ‘normale’ microbiota de symptomen van fibromyalgie zou kunnen verlichten.
Verschillende analyses (bloed en weefsel) toonden aan dat de transplantatie van de fibromyalgie-microbiota niet alleen pijn veroorzaakte, maar ook immuunveranderingen, metabolomische veranderingen en een verminderde huidinnervatie bij muizen, wat verschillende kenmerken reproduceerde die worden waargenomen bij mensen met fibromyalgie.
Transplantatie van gezonde microbiota bij fibromyalgiepatiënten
Ten slotte heeft een pilootstudie bij 14 vrijwillige patiënten (51 ± 13,7 jaar) met ernstige en refractaire fibromyalgie toonde aan dat transplantatie van gezonde microbiota mogelijk was (aangetoond door ontlastingsanalyses) en gepaard kon gaan met een vermindering van pijn en vermoeidheid, waardoor hun levenskwaliteit verbeterde en de weg werd vrijgemaakt voor toekomstige klinische proeven op grotere schaal (4).
Deze resultaten versterken de hypothese van een functioneel verband tussen de darmmicrobiota en fibromyalgie en suggereren dat gerichte modificatie van de darmflora – door middel van probiotica, dieetmaatregelen of fecale transplantatie – een veelbelovende therapeutische strategie zou kunnen worden. Dit onderzoek is natuurlijk nog maar voorlopig, met als belangrijkste beperkende factor dat de pilotstudie niet dubbelblind was en alleen vrouwen omvatte.
In het artikel in Nature komt een van de patiënten aan het woord, wier levenskwaliteit aanzienlijk lijkt te zijn verbeterd (3). Het is dan ook noodzakelijk om deze veelbelovende weg te vervolgen met gecontroleerde studies.
BRON: MediQuality.be