Het recombinante vaccin tegen gordelroos (zona) kan geassocieerd zijn met het terugkeren van oftalmologische gordelroos in de weken na vaccinatie. Dat suggereert een Amerikaanse studie gepubliceerd in het tijdschrift JAMA Ophthalmology.
Gordelroos of zona is gelinkt aan de reactivatie van het varicellazostervirus (VZV) en uit zich als een huiduitslag, meestal op de borst, die ernstige pijn kan veroorzaken. Als het virus de oogzenuwtak van de vijfde hersenzenuw (zenuw V of nervus trigeminus) aantast, kan het oftalmologische gordelroos veroorzaken, met als belangrijkste symptomen keratitis, bindvliesontsteking, uveïtis, scleritis en acute netvliesnecrose, wat zelfs tot blindheid kan leiden.
Een recombinant vaccin tegen het glycoproteïne E van VZV is sinds 2021 beschikbaar op de Belgische markt. Indicaties zijn de preventie van gordelroos en postherpetische neuralgie bij volwassenen ouder dan 50, en bij personen ouder dan 18 met een verhoogd risico op gordelroos als gevolg van immunosuppressie. Voordien werd een ander vaccin tegen gordelroos, dat in 2006 was goedgekeurd, van de markt gehaald: het was van het type ‘levend verzwakt’ vaccin en was gecontra-indiceerd voor immunodeficiënte personen.
Hoewel is aangetoond dat het nieuwe vaccin effectief is in het voorkomen van gordelroos (inclusief de oftalmologische vorm), werden deelnemers met een voorgeschiedenis van oftalmologische gordelroos uitgesloten van de klinische studies. Nochtans heeft deze vorm van VZV een van de hoogste recidiefpercentages: volgens een Amerikaans onderzoek, gepubliceerd in 2016, had 17% van de patiënten die gordelroos aan het oog hadden gehad, binnen drie jaar een nieuwe episode, en 25% binnen vijf jaar (1).
Daarnaast hebben verschillende kleine studies gevallen gerapporteerd van patiënten die een episode van oftalmologische gordelroos doormaakten na vaccinatie tegen gordelroos, hetzij met het oude vaccin (levend verzwakt) of het nieuwe (recombinant) (2) (3). Een studie van Anushka Walia van de School of Medicine van de University of California San Francisco (UCSF) en collega’s probeerde te bepalen of vaccinatie daadwerkelijk gelinkt was aan een nieuwe episode, los van incidentele gevallen, en dit bij 16.408 mensen die tussen 2010 en 2021 leden aan oftalmologische gordelroos en van wie er 3.646 vervolgens het recombinante vaccin kregen (4).
Uit de resultaten bleek dat het aantal terugkerende gevallen van oftalmologische gordelroos 37,7 per 1000 persoonsjaren was in de 56 dagen na toediening van één dosis vaccin, ten opzichte van 26,2 gevallen per 1000 persoonsjaren bij niet-gevaccineerde personen. Na correctie voor beïnvloedende factoren, waaronder het gebruik van andere vaccins, bleek het risico (binnen 56 dagen) 64% hoger bij mensen die gevaccineerd waren.
“Omdat het recombinante gordelroosvaccin geen levend vaccin bevat, is dit verhoogde risico op reactivatie van oftalmologische gordelroos waarschijnlijk niet gelinkt aan herinfectie door het virus, maar aan een immuunreactie op een of meer componenten van het vaccin, met activering van de transcriptie van viraal DNA dat al in het lichaam aanwezig is”, stellen de onderzoekers.
Volgens hen doen deze resultaten niets af aan het belang van vaccinatie tegen gordelroos, een aandoening die in opmars is, zowel bij ouderen als bij immunodeficiënte personen. Wel kan oogheelkundige aandacht raadzaam zijn na vaccinatie bij mensen die deze vorm van gordelroos al hebben gehad.
BRON: Mediquality.net
